Islamofobie toen en nu

Hoeiboei 4 juni 2013

Zowel in de bijbel als in de koran geeft God aan Mozes/Moesaa de opdracht om naar de Farao te gaan. Het bevel ‘Ga naar Farao’ staat in de beide teksten maar is niet gericht tot u en mij, het is geen algemene religieuze opdracht, het was uitsluitend een instructie gericht tot Mozes (en zijn broer Aäron).

Dat betekent dat een opdracht die de koran geeft, bedoeld kan zijn voor één bepaalde situatie op één bepaald moment, gericht tot één persoon, in een specifieke historische context. Het is duidelijk dat zelfs de beste moslims zich niet door God geroepen hoeven te voelen om naar Farao te gaan.

Bij alle opdrachten die de bijbel of de koran geven, kan je desgewenst je afvragen wat de bedoeling is. Gaat het om een bevel als ‘Ga naar Farao’, wat duidelijk niet een algemeen bijbels, joods, christelijk, kerkelijk, koranisch of islamitisch gebod is – of gaat het om een tekst die niet aan een specifieke situatie gebonden is (wat ‘Ga naar Farao’ natuurlijk wel is). Gaat het om een algemene regel die op iedereen van toepassing is zoals bijvoorbeeld ‘Strijd de goede strijd’, of, in de Tien Geboden, ‘Gij zult niet liegen’, of, in een brief van Paulus: ‘Laat u niet tot slaaf [van de Wet] maken’.

De islamitische beroepsmatige gezaghebbende uitleggers van de koran en andere teksten kennen dit probleem en ze behandelen het in de boeken over de ‘oesoel al-fiqh’. Ze spreken dan van ‘khaass’ en ‘aamm’, ‘specifiek’ en ‘algemeen’. Alle nuances van deze kwestie uiteenzetten kost vele bladzijden, een column van 600/700 woorden kan maar heel gedeeltelijk recht doen aan de subtiliteit van de beroepsuitleggers.

Terwijl christelijke en joodse uitleggers van de bijbel er al snel toe neigen bijbelse opdrachten als ‘specifiek’ te beschouwen, alleen geldig voor en gericht tot gelovigen in vroegere tijden (zeker waar het oproepen tot geweld of bestraffing betreft), hebben islamitische beroepsuitleggers van de koran de neiging koranische opdrachten nogal snel als ‘algemeen’ te beschouwen.

De koran is, leert de islam, immers het eeuwige ongeschapen tijdloze letterlijke woord van God, terwijl daarentegen de meeste kerken en de meeste beroepschristenen denken dat de bijbel een door mensen gemaakte tekst is die door God geïnspireerd is. De opvattingen van de auteur en de eerste toehoorders van de tekst spelen dan een grote rol bij het zoeken naar de juiste uitleg, en die opvattingen zijn deels bepaald door toevallige historische omstandigheden. Het is allemaal ingewikkelder, maar laten we het hier even op houden.

De islamitische uitleggers daarentegen zijn het er nagenoeg over eens dat de verzen in de koran waarin de koran er toe oproept om tegen andersdenkenden te vechten, hen te doden, te beroven of tot slaaf te maken, dat die verzen niet ‘specifiek’ zijn voor de jaren dat Mohammed actief was in Mekka en Medina, maar dat die verzen algemeen zijn, en betrekking hebben op alle tijden en plaatsen.

Veel moslims zijn het daarmee eens. Zeker de Britse Nigeriaan die de Britse soldaat Lee Rigby heeft vermoord, 22 mei 2013, Woolwich (Londen), door te proberen hem te onthoofden, denkt er zo over, en hij legde dat na zijn misdaad ook voor de camera uit. Deze jihad-moordenaar noemde zelfs soera 9 van de Koran, die ‘Tawba’ heet, wat hij ongeveer als ‘Toohba’ uitsprak.

Tot zover mijn uitleg van wat er met de uitleg van agressieve koranpassages aan de hand is. Of iemand met mijn uitleg genoegen wil nemen, kan ik niet voorspellen. Het doet er ook niet zo veel toe. Het staat vele malen in de vakliteratuur en de islamitische bronteksten uitgelegd maar ik geef toe dat de geleerde acrobaten die deze dingen analyseren het soms wat ingewikkeld maken, mogelijk om zich querulante halfgeletterde domoren van het lijf te houden die het toch niet zullen begrijpen, wat je ook zegt of schrijft.

In feite is het allemaal heel eenvoudig: duizenden en duizenden moslims vatten verzen als Koran 8:60 op als een bevel dat van God afkomstig is. En ja, het vers Koran 8:60 beveelt de moslims om anderen bang te maken, toen in Medina of nu in de vrije wereld.